Tekst

2017 - Wim Kranendonk - Galerij van de Tekenkunst

Online-expositie met Lenneke van der Goot en Joep Sterman

Francis Konings verbeeldt vormen van vegetatie: de vertakkingen, woekeringen, het gebladerte en het toeval van de natuur onttrekt zij aan het veranderlijke van ruimte en tijd. Stammen en stelen, ontdaan van hun wortels, los van hun grond, worden stille structuren die veelvuldig in elkaar grijpen, zich verdichten en weer openen naar witte oneindigheid. Soms laten de kalme grijstonen van het potlood een ingehouden ritme zien van zwaarder getinte accenten. In de chaos heerst aandacht, samenhang, orde: de rusteloze orde van plantaardig leven gefilterd, getemperd, herschapen door de tekenaar.    

2016 - Wim van der Beek - Meppeler Courant

Expositie met Karoline Bröckel

[.....] Francis Konings had tot voor kort een sterke voorkeur voor zwartwit tekeningen. In de galerie van Hein Elferink zijn nu voor het eerst ook recente acrylschilderijen te zien. Daarin blijft de sterke band met haar potloodtekeningen overigens bestaan. De fascinatie voor het samenspel van vorm en restvom, die tot nu toe richtinggevend was in haar tekeningen,blijft overeind in de schilderijen, maar wordt niet één op één overgenomen vanuit de tekeningen. De geëxposeerde potloodtekeningen zijn gebaseerd op vegetatievormen en groeistructuren die Konings in Nederland en Spanje ontdekte. Het wit van de beelddrager (dat zijn de oningevulde delen van het papier) neemt evenzeer een vorm aan als het deel dat met potlood is ingevuld. Vorm en contrastvorm dragen in gelijke mate bij aan de beeldvorming van de vegetatievormen.

De acrylschilderijen zijn weliswaar gebaseerd op dezelfde vegetatiestructuren, maar de manier waarop die op doek zijn vastgelegd, toont aan dat een ander medium ook andere uitkomsten oplevert. Tegen een zachtroze fond komen vegetatievormen tot leven waarvan de kleurverschillen dieptewerking veroorzaken of afstand en nabijheid suggereren. De gebruikte acrylverf is sterk verdund waardoor de schilderijen aquarelachtige effecten krijgen. De composities en vormentaal behouden de signatuur van Konings. Daardoor vormen de schilderijen een interessante nieuwe stap in een ontwikkeling die langs de weg van de geleidelijkheid verloopt: logisch, onontkoombaar, complementair en evolutionair, maar niet vooraf te voorspellen.

2015 - Hein Elferink - Fragment uit Witteveen Magazine nr.2 2015

Expositie met Célio Braga en Sandra Kruisbrink

[.....] De laatste jaren werkt Francis Konings aan twee reeksen potloodtekeningen met verschillende thema’s. Gefascineerd door foto’s van door bombardementen verwoeste steden, onderzocht Konings de mogelijkheid om dat gegeven in tekeningen te verwerken. Daaruit volgde een reeks die steden en fragmenten van steden in vogelperspectief toont.
Ze kiest er daarbij niet voor om het drama met de rookwolken van de bombardementen te laten zien, maar maakt de beelden juist nog indrukwekkender door de stad te tonen nadat het vuur is gedoofd en het geluid is verstomd.
[.....] De tweede reeks heeft een tuin als onderwerp, een verwilderde tuin om precies te zijn. een plek waar de natuur zijn gang is gegaan, een plek waar het onderhoud is gestaakt. Het perspectief is hier anders: er is als het ware van bovenaf op de aarde ingezoomd. In trefzekere lijnen laat Konings zeer nauwkeurig gras, onkruid en bloemen zien. Een door de natuur zelf geordende kluwen van planten en grassen is het resultaat.
De tekeningen nodigen uit elk spoor in dit doolhof met je ogen te volgen. Uit deze wirwar van lijnen spreekt een grote harmonie. een harmonie die ontstaat door het loslaten van de wens te reguleren en te ordenen.
Voor beide reeksen onder de noemers steden en velden, geldt dat de werkwijze variabelis. Konings tekent afwisselend in lijnen of tonen en in een sober palet, maar meestal in grijstinten van kleurpotloden of grafiet. [.....]

2014 - Wim van der Beek - Meppeler Courant - Tekeningen en Etsen

Linda Karshan en Francis Konings zoomen in op rafelranden

Boven de dubbeltentoonstelling van Linda Karshan en Francis Konings zweeft een tekst van de Ierse dichter W.B. Yeats. In 'The Symbolism of Poetry' constateert hij dat ritmiek momenten van contemplatie kan vasthouden of rekken. Het gaat daarbij om een trance waarin we zowel slapen als waken. Het monotone ritme veroorzaakt een meditatieve toestand, terwijl de variaties op het thema voorkomen dat aandacht en concentratie verslappen.

In de etsen en tekeningen die Karshan en Konings exposeren in de galerie van Hein Elferink (Staphorst) wordt zichtbaar wat Yeats precies bedoelde. De serie 'Footfalls' van Linda Karshan brengt de schemerzone tussen orde en chaos in beeld. De etsen zijn gebaseerd op overzichtelijke geometrische structuren en lijnpatronen. Maar wie goed kijkt ontdekt losse eindjes, rafelrandjes, onderbrekingen en haperende verbanden. Bijna onmerkbaar wordt er geknaagd aan de vaste patronen, de ritmiek en de opbouw van de rasters van lijnen. De geometrische vormen zijn minder strak en wetmatig dan ze in eerste instantie lijken.

Verval
Heel subtiel wordt het verval van vaste structuren (en daarmee ook de ervaring van vergankelijkheid) in het beeldvormingsproces betrokken. Met de nonchalante orde in haar recente werk rekent Karshan af met ouder werk, waaronder de cyclus 'It's a Greek Thing', waarin ze preciezer te werk gaat. De recente werken openbaren een soort defect dat de etsen kwetsbaar maakt. Kleine haperingen en ordeverstoringen lijken te benadrukken dat in het leven niets volmaakt is.

In de potloodtekeningen van Francis Konings komen eveneens rafelranden en verstoringen van de bestaande orde voor. Hier gaat het om deels verwoeste en herbouwde steden en verwilderde tuinen. Opvallend is het perspectief. Zowel de gebombardeerde Duitse steden als de verwilderde tuinen zijn van bovenaf gezien. Daardoor valt extra op dat de heersende structuren in de tuinen en stedelijke bouwpatronen doorbroken zijn. In het ene geval wordt dit veroorzaakt door de natuur die de ordenende hand van de tuinier doorkruist en in het andere geval gaat het om verwoesting door oorlogsgeweld.

Verwoeste stad
Konings heeft een voorkeur voor zwart-wit tekeningen. Wanneer zij kleurpotloden gebruikt doet zij dit zeer summier. De beelden van incomplete steden worden beheerst door een merkwaardige complementariteit die zich in de compositie manifesteert tussen vorm en restvorm. Het wit van de beelddrager (dat zijn de oningevulde delen van het papier) neemt evenzeer een vorm aan als het deel dat met potlood is ingevuld. Vorm en contrastvorm dragen in dezelfde mate bij aan de beeldvorming van de verwoeste stad. Soms rijzen delen van gebouwen op vanuit blanco beeldfragmenten, soms krijgen ze gestalte door de contouren van de tekening. Door de bijzondere complmentariteit van de vormen ontstaat een speciale lichtval. De verwoestingen worden soms uitsluitend gesuggereerd door afwezigheid van vorm en bouwvolume. De tekeningen worden niet gehinderd door onnodige dramatiek of oorlogsretoriek. Vorm en stijl zijn belangrijker dan het beladen thema.

Fascinatie
Werkte Konings aanvankelijk vooral met beeldvlakken, in nieuw werk bestaat de compositie uit een kluwen van fragiele en krioelende lijnen. In recente tekeningen van schijnbaar ongestructureerde, verwilderde velden en tuinen wordt de fascinatie van een kluwen fragiele lijntjes verder doorgezet. Waren de bloemen en planten in ouder werk nog keurig geordend tot overzichtelijke beelden, in de nieuwste tekeningen uit 2014 boekt de schijnbare chaos terreinwinst. Het zijn deze 'ordeverstoringen' die in combinatie met de ritmiek de geest alert houden en tegelijk meditatief zijn, precies zoals Yeats het bedoelde.

2013 - Wim van der Beek - Meppeler Courant - Zwart & Wit en een beetje kleur

Ingo Fröhlich en Francis Konings

Het onderscheid tussen figuratie en abstractie is soms flinterdun. Dat blijkt opnieuw uit de potlood-tekeningen van Ingo Fröhlich die in Galerie Hein Elferink (Staphorst) te zien zijn. Soms zijn ze gebaseerd op non-figuratieve lijnstructuren. In andere gevallen zijn ze te herleiden tot concrete waarnemingen. Zo is de natuurlijke oorsprong in de cyclus ‘Landschaften La Sagnyere’ evident, terwijl de lijnvoering in de serie ‘Flechten’ afgeleid is van de nervenstructuur van bladeren. 

De lijnen gaan vloeiend in elkaar over en vormen samen een patroon dat als basisdesign voor modieuze stoffen zou kunnen fungeren. Veel grilliger en krachtiger zijn de gekraste lijnen in een aantal tekeningen zonder titel. De gearceerde lijnen vormen vierkante vlakken die naast en gedeeltelijk over elkaar heen zijn gezet.

Willekeurig is de lijnvoering in de tekeningen van Fröhlich nooit. De Duitse kunstenaar hecht veel
waarde aan structuren en patronen, maar maakt ze wel ondergeschikt aan het grote geheel van de com- positie. In zijn gelaagde tekeningen zorgen knooppunten, overlappingen, raakvlakken en door-kruisingen van vormen en lijnen voor visuele spanning. Kleur speelt in de zwartwit tekeningen geen rol. Ook wanneer de kunstenaar zich baseert op natuurbeleving blijft zijn fascinatie voor herhalingspatronen en structuren overeind.

De tekeningen met landschappelijke elementen worden gekenmerkt door een trefzekere tekenhand en een schetsmatige opzet, maar evenals in de andere tekeningen blijven vormherhaling en abstracte ordening bestaan.

Evenals Ingo Fröhlich heeft ook Francis Konings een voorkeur voor zwartwit tekeningen. Wanneer zij kleurpotloden gebruikt, doet zij dat uitsluitend in monochrome tekeningen. Ze zijn volledig roze of groen. Basisgegeven voor haar recente werk is de incomplete stad. Aanvankelijk fixeerde Konings zich hoofdzakelijk op gebombardeerde steden in voormalig Oost- en West- Duitsland. Later kwamen daar te- keningen van verwoeste steden in andere delen van de wereld bij. Het stadsbeeld wordt bepaald door de merkwaardige complementariteit die zich in de compositie manifesteert tussen vorm en restvorm.

Het wit van de beelddrager (dat zijn de oningevulde delen van het papier) neemt evenzeer een vorm aan als het deel dat met potlood is ingevuld. Vorm en contrastvorm dragen in dezelfde mate bij aan de beeldvorming van de verwoeste stad. Soms rijzen delen van gebouwen op vanuit blanco beeldfrag- menten, soms krijgen ze gestalte door de contouren van de tekening.

Lichtval
Door de bijzondere complementariteit van de vormen ontstaat een speciale lichtval. De verwoestingen worden nooit zwaar aangezet. Vaak worden ze uitsluitend gesuggereerd door de afwezigheid van vorm en bouwvolume. Daardoor krijgen de tekeningen geen dramatische lading. In enkele recente tekeningen is de lijnvoering veranderd. Werkte Konings aanvankelijk nog met beeldvlakken, in nieuw werk bestaat de compositie uit een kluwen van fragiele en krioelende lijnen. Opvallend is ook dat stadsdelen die geografisch gezien niet bij elkaar horen, gecombineerd zijn tot nieuwe denkbeeldige steden. In haar monochrome kleurpotloodtekeningen fixeert Konings zich op registraties van bloemen en planten. Die zijn keurig geordend tot overzichtelijke beelden waarin natuurlijke vormen gebruikt worden als motieven. Door de herhaling ervan raken de vormen los van hun oorspronkelijke functie en betekenis.

2011 - Arno Kramer - tekstdelen uit de publicatie: Stad en Teken

De stilte in het beeld

Onze blik dwaalt onbestemd over het landschap, over de stad of over de bedrieglijk zachte wolken als we uit een vliegtuigraam kijken. Onze blik wil zich fixeren. Een blik ‘werpen’ is ook speuren naar houvast. Visuele ankers vinden die ons betekenisvol lijken. Soms moeten die opgeslagen beelden er weer uit en dan kan een tekening ontstaan. Een werk dat overigens niet per se als doel heeft het bestaande te benaderen in de zin van mimesis. Hoewel de werkelijkheid een startpunt kan zijn, laat de kunstenaar zich toch vaak sturen door onvoorziene krachten hij neemt dan soms waar in het eigen werkproces, dat de tekening een kant op gaat die hij niet had verwacht, maar die hij wel (h)erkent in de zin van ontwikkeling en oorspronkelijkheid. (...............) De keuze van de tekeningen in dit boek is consequent. De mens komt niet meer voor. Een enkele maal figureert een boom, of een schaduw, soms lopen huizen op surreële manier door elkaar heen en krijg je niet direct grip op hoe een en ander in elkaar zit. De perspectieven kunnen dan ook verschillen. De lijnen zijn dikker of dunner getekend alsof er op die manier meer of minder betekenis wordt gegeven aan het getekende en er toch een zekere hiërarchie ontstaat. De concentratie van vormen geeft het beeld een abstract gehalte, wat voor Francis Konings een belangrijk aspect is. Terwijl Amsterdamse gevels duidelijk aan de werkelijkheid refereren, is het fraai om te zien hoe een werk als 'Nyons' wel zeer in die abstracte richting gaat. Prachtig is het idee van schaduwen die over of langs de huizen lijken te bewegen en waarbij je niet kunt traceren waar ze precies vandaan komen. Ook zijn er enkele tekeningen waarin ze een gedeelte zwaarder aanzet en in die werken wordt de visuele spanning opgevoerd en speur je naar hoe het nu precies in elkaar zit. Die dualiteit maakt de tekening rijk. De serie werken die over gebombardeerde steden gaat, is indringend en raadselachtig tegelijk. Het zijn prachtige bladen die over tragische gebeurtenissen gaan, maar dat ligt er in die precieze uitwerking met potlood nooit dik bovenop. Francis Konings sublimeert idee en uitvoering tot het werk haar handschrift heeft. Zij ziet de vernietigde stad, in haar eigen woorden, veel meer als resultaat. Dat beeld fascineert haar. Het is een fase van de ultieme stilte, als het stof is gaan liggen. Daar is het dat de stilte heerst. (............)

2008 - Daan Van Speybroeck - Expositie aula Radboud Universiteit Nijmegen

De tekeningen van Francis Konings bieden een bijzondere ervaring van de stad
 

Lieten ze aanvankelijk mediterrane huizengroepen zien, de laatste tijd is daar verruiming in gekomen, niettemin weten ze de sfeer die de groepering tot een stad maakt, steeds goed te vatten.

De stad wordt van bovenaf getoond, vanuit de verte, wat niet belet dat de kijker er deel aan heeft, er in opgenomen wordt. Dit heeft onder andere te maken met de transparantie van de gebouwen – als het ware tot hun geraamte herleid. Slechts uitzonderlijk worden ramen in de gevels aangebracht. Via een dergelijk lijnenspel is niet veel meer dan de structuur, de omtrek van de gebouwen te zien en wordt een stratenplan gesuggereerd. Het volgebouwd zijn van de stad zo iel presenteren, wordt aangescherpt door mensen noch auto’s in de tekening op te nemen. Hij ligt er helemaal verlaten, verstild bij, als het ware tot zijn essentie teruggebracht zonder zijn eigenheid te verliezen. En deze stilte en ielheid, de zuiverheid van de situatie, nodigt uit zich in de stad te begeven en zich in haar sfeer onder te dompelen. Maar niet als mens die komt verstoren; wel om luchtig als een soort geest in de straten te hangen.

Naast het spel met de ruimte, wordt in de tekeningen eveneens een tijdsdimensie binnengebracht. Diverse werken laten een historische gelaagdheid zien – enigszins zoals in steden nieuwe gebouwen feitelijk bestanddelen van oude gebouwen in zich opnemen en hergebruiken. Maar hier behoudt het oude een eigen autonomie, blijft het voortbestaan en wordt het niet tot de bruikbaarheid van een aantal van zijn onderdelen herleid. In plaats van elkaar te gebruiken, grijpt veeleer een elkaar doordringen plaats. En de geschiedenis houdt niet op bij wat geweest is en wat is: er sluipt een virtuele dimensie in de stedenbouw met zicht op hoe het had kunnen zijn, of hoe het op termijn misschien zal worden.

De dimensies tijd en ruimte die in de tekeningen van Francis Konings vorm krijgen, blijven in hun structureren van de stedelijke omgeving soms dicht bij de bestaande realiteit, op het illustratieve af. Elders wordt verregaand geabstraheerd en worden bepaalde patronen subtiel herhaald. Maar rationeel uitgebalanceerd wordt het nooit. Zoals de steden groeien en hun grondpatroon uitdijt, bijna organisch en sterk intuïtief, zo lijken de tekeningen tot stand te komen: de kunstenaar laat, na zorgvuldige een bepaald zwart potlood te hebben uitgekozen, haar tekenvaardige hand over het papier glijden – de stilte in het leven roepend. En in het zinderen van de zwarte lijnen op het witte papier, lijkt het op dit ene onbeweeglijke moment, dit ene ogenblik van rust, evenwicht en stilte waarop, boven de stad, de zon in het zenit staat.